5 Nisan 2011 Salı

Aren Tanımının Tarihsel Serüveni....

Farsça çöldeki en parlak kum tanesi anlamına gelen Aren isminin anlamını tarih boyunca inceleyince ortaya aşağıdaki gibi bir durum çıkıyor.
Arinnitti’nin (Anadolu Güneş Tanrısının) çocukları olarak “Arenler”, Işığın (Alba) çocukları olarak “Albanlar”, Babbar’ın (Sümer Güneş Tanrısının) çocukları olarak “Barbarlar”,.. Bütün bunlar Rodoplar’ın dağlık (Alpin) kesimlerinde yerleşmeye direnen “göçebe” topluluklar için kullanılan sıfatlar olarak çıkıyor karşımıza. Üstelik aynı karakterli toplumlarla alakalı “Güneş Kültü”nün temel motiflerini oluşturduğu ve yerleşikler tarafından Heteredoks (sapkın) olarak nitelenmiş “Bogomiller”in torunları olduğu düşünülen topluluklardır bunlar. 

Eski Anadolu Kavmi olan Luwiler’de; “odra/adra” sözü; erkek, koca, eş, özellikle de “ana tanrıçanın kocası; yani (Erkek) Tanrı” anlamına geliyordu. “-u–ma” ekleri ise; … halkı ya da …–lılar, (Truva halkı ya da Truvalılar gibi) anlamı katıyordu söze.. (O)dra(u)ma (Drama) sözü “Tanrının Halkı” yani “Tanrının İnsanları” anlamına geliyordu. (Bkz.: DRAMA SÖZCÜĞÜ ÜZERİNE ETİMOLOJİK BİR İNCELEME/ Naci ASLAN - http://www.yazimhane.com/modules.php...rticle&sid=416 )



Dağlarda yaşayan “Ana Tanrıçanın (göçebe) Halkı- insanları” (Arin-Aren) karşısında; kentli (yerleşik) tarımcılar, “(erkek) Tanrının Çocukları” (Drama) olarak görülüyordu. Rodoplar’ın eteğindeki bölgenin en eski kentine; Luwi dilinden gelen “Drama” adının verilmesi; Anadolu kültüründe derin izler bırakan yerleşik-göçebe çatışması ile alakalı görünüyor. “Drama” sözü “Aren” sözünün karşıtı gibi,.. Sosyal çatışmanın iki tarafında bulunan insanları ifade etmede kullanılıyor.

Aren (Arran) sözü; Alban sözüyle yanayana kullanılıyor hep. Hitit ve Luwi dillerinde "Işığın İnsanları" (Güneş Tanrıçası'nın- Ana Tanrıça'nın Çocukları) anlamına geliyor bunlar. Ataerkil toplumun sınıflı düzenine direnen ilkel toplumları ifade etmede kullanılıyorlar. Ortaçağın aristokratik tarım toplumlarına diklenen göçebelerini adlandırmada kulanılan "Barbar" sözü; kökünü dayadığı Sümer Güneş Tanrıçası "Babbar"ın adından bağımsızlaşmış görünüyor. Buna bakarak köken tartışmalarında değer ifade etmediğini düşünebilirdik. Ama Rodopların kökleri çok eskilere uzanan şimdinin Müslüman çobanları olan "Arenler"; yakın denecek bir geçmişe kadar Bogomildi, Alevi'ydi. Anadolu'nun yerlisi Luwiler'in, Ana Tanrıça kültüne dayalı inanç sistemi; daha Hitit döneminde; kendisine dayatılan inançları görünüşte benimseyerek yaşatılan "gizli din"e dönüşmüştü. Kendi inanç akidelerini; zorla benimsetilen dinin motifleri arasında gizledikleri sembollerde yaşatan bu "gizli din" taraftarları Bizans "Paulikanları", Bulgar "Bogomilleri" ve Türk "Alevileri" haline gelmişti zamanla. Yani Arenler yalnız adlarıyla değil; inançlarıyla da köklerini Anadolu'ya dayamış görünüyor. 5000 yıllık bir ağaç sanki. Biraz Trak olmuşlar, biraz Slav'laşmışlar, biraz Türk, biraz Arap... Her gelen başka bir meyveyi aşılamış dallarına... Ama onlar; ille de Anadolu Zeytini'nin kurşuni yeşilini yaşatmış görünüyorlar. Adlarıyla, inançlarıyla... 

Rodoplar’da yaşayan Arenler’ gibi; en eski dağ, ırmak ve yerleşim adlarında Anadolu Güneş tapımı kültürünün damgası çıkıyor karşımıza. En eski adlandırmalardan başlayan bu karşılaşma göçebe kültüründe yerleşik kültüre oranla çok daha yoğun izleri gözlenebilen “anaerkil” kültlere işaret ediyor hep. Göçebe kültür de çok eski çağlardan beri “ataerkil” kültürün parçasıdır. Ancak ataerkil toplumların ürettiği “sınıf” olgusu bu yapılanmalarda henüz belirginleşmediği için çok silik görünümler altındadır. Bu nedenle “anaerkil” kültürdeki “eşitlik” ilkesinin izleri hala gözle görünür denecek kadar belirgindir. Başka ayırt edici kültürel olgularla birlikte önemli geçmiş izleri olarak ele alınmaya müsaittirler. Yazının kullanılmadığı bu toplumların geçmişini; (yazı kullanan yerleşik kültürlerin yanlı verilerini yorumlama dışında ancak) bu izleri takip ederek araştırmak mümkün olabilmektedir.
Kimin nasıl yorumlayacağı ayrı bir sorundur kuşkusuz. Ama "Agrian" kabile adı; "Aren" adlandırması ile hayli benzeşme içinde... Üstelik bu kabilenin yaşama alanları ile Arenler'in yaşama alanları neredeyse birebir eşleşiyor. Ergene adı da aslında Agrian sözünün dönüşmüş hali kanımca... Çünkü Ergene nehrinin eski adının "Agrianes" olarak yazıldığı dikkatimi çekmişti eski bir haritada... Yukarıda sunduğum Trak kabile dağılımını gösteren harita; Agrianlar'ın Rodoplarda yaşayıp Doğu Trakya yönüne göç ettiklerini vurguluyor... Buna göre son dönem yaşama alanları Ergene Ovası olarak algılanabilir.

Daha da ilginci Agrian kabilesinin Spartaküs'le alakalı olduğunun haritada vurgulanması. Bu açıdan bakıldığında Spartaküs'ün; Aren Pomaklarının atalarından olduğunu söylemek mümkün...
Kaynak: Pomak.eu

10 yorum:

kısacası oğluşumuzun adı olacak değil mi? :))))

Bu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.

merhaba,
oğlunuz aren gerçekten de çok çok tatlı.uzun ömürlü olmasını dilerim.analı babalı büyüsün ((: ben de dört buçuk aylık hamileyim ve oğlumun adını aren koymaya karar verdim.size sormak istediğim özel bir soru aslında.nolur yanlış anlamayın.aren isminin kökenini araştırdım ve çok çeşitli anlamlarının olduğunu okudum ama tam kökeni belli değil.isim verirken nüfus müdürlüğü sorun çıkarttı mı?ismi araştırırken ermeni asıllı türk vatandaşlarımızın da bu ismi sık kullandıklarını gördüm ve açıkçası nüfus müdürlüğümüzden çekindiğim için size bu soruyu sormak istedim.türk vatandaşımısınız?bu ismi gerçekten çok sevdim ve sorun yaşatmalarını da istemiyorum.çok çok teşekkür ederim şimdiden.

Merhabalar;
İyi dilekleriniz için öncelikle teşekkür ederim. Aren adı neredeyse her dilde farklı anlamlar taşır. İngilizcede bile Aren (erın) ismini sıklıkla duyabilirsiniz. Ama siz hangi anlamda kullanıyorsanız o konudaki anlamına bakmanız yeter. Nüfus ile ilgili olarak herhangi bir sorun yaşamadık. Oğlumuzu Aren Vedat FETAH kayıt ettirdik. Hatta görevli memur anlamını merak edip sormuştu :) Ayrıca kim neden engel olabilirki??? Bu ülkede doğup Amerikan ismi alan birçok insan tanıyorum. O yüzden içiniz rahat etsin.

içimi rahatlattınız çok teşekkür ederim.ülkemizde içinde bulunduğumuz şartları düşününce, bir de yasaklı isimler olunca aren isminden korktum açıkçası.
ama gerçekten çok çok güzel bir isim.bizim de oğlumuzun ilk ismi olacak aren (((:
tekrar teşekkür ederim.
iyi akşamlar.

Benim oğlumun adı Aren ve ikinci bir ismi olmamasına rağmen nüfusta sorun çıkmadı.

Benimkide AREN ikinci bir isme ne gerek var. Oldukça ilgi çekici, etkileyici ve farklı:) Hiç kimseninde bir şey demeye hakkı yok zaten.

Bu yorum yazar tarafından silindi.

Türk dillerinden biri olan Kazakça'da ÄREN (ӘРЕН) 1.Zorla-Güçlükle 2.Ancak 3.Ucu ucuna anlamlarına geliyor.

Altay dil ailesinde bulunan dillerde diğer yakın söylenişi en yakın sözcük olan İYRİN (ЭРЕН) "Dudak" anlamına gelir.
https://en.wiktionary.org/wiki/эрен

Paylaş

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites